De voorbereiding
Het is nu aftellen: nog nog een week of 4 voordat we werkelijk in Kunming zitten. We hebben een reis laten samenstellen door AWOL (Asian way of life). We gaan fietsen van Kumning in China, naar Siem Riep in Cambodja. Ongeveer 2700 kilometer door 4 landen. De vluchten heen en terug en de eerste 4 én de laatste 2 hotelovernachtingen zijn geregeld. Hoe we uiteindelijk van A naar B komen is aan ons, maar we hebben wel een duidelijke reisbeschrijving en de gpx-bestanden. De fietsen zijn op orde, outfit en reservematerialen bijna allemaal in voorraad en de nood malaria setjes zijn besteld. Ook zijn na twee keer een dag naar Den Haag de visa voor China en Vietnam in orde. Inmiddels zijn de fietsen ingepakt. De doos met fiets mag maar 23kg wegen, wat maar net lukte. Hebben we ieder nog 7kg voor de niet ingepakte fietsonderdelen (trappers, zadel reserve onderdelen en gereedschap) en de kleding etc. Gelukkig kan er ook nog wat mee als handbagage

Kumning aankomst
Een lange reisdag. We vertrekken rond half negen en zonder veel problemen komen we op Schiphol. Altijd weer lastig om met die brede dozen tussen de bloembakken te moeten sturen. Het inchecken levert geen problemen op. In Hong Kong moeten we een paar uur wachten op de aansluitende vlucht. Bij aankomst gaat alles vlot al moet ik wel op m’n knieën omdat ik anders niet op de foto kan. Het vervoer staat al op ons te wachten. We komen in het luxe Holiday Inn en een kamer op de 11e verdieping. Na een lekkere douche gaan we de stad in. Wegen van 100meter breed met gescheiden fiets/brommer paden. Nagenoeg alles is hoogbouw en vrij nieuw met veel luxe winkels. Het restaurant, uit de lonely planet, bestaat niet meer maar er is keuze genoeg aan eettentjes. We wijzen een paar gerechten aan op de plaatjes en weet nu weer waarom we thuis zo weinig Chinees eten. Dit smaakt vele malen lekkerder dan thuis. Terug in het hotel even het internet op. Alles van Google werkt niet (browser, Gmail , Playstore) en ook op Whatsapp is het verontrustig stil. Ik gebruik al een hele tijd een andere browser, maar Gerda niet.

Kumning, 20 oktober
We worden pas om 9.00 wakker. Na het ontbijt gaan we de fietsen weer in elkaar zetten, eigenlijk een fluitje van een cent met deze fietsen. De banden weer oppompen kostte de meeste tijd. De fietsen kunnen weer in een kantoortje worden opgeslagen. Vandaag een wandeldag door het centrum. Eerst naar een groot park met veel water en pleintjes. Op sommige pleintjes wordt gedanst volgens vaste bewegingen, gaat bijna synchroon. We lopen weer terug richting centrum en komen nu door een wijk waar nog oude houten huizen staan, de meesten te veel gerestaureerd. Op een pleintje is een vogeltjes markt. Grote en kleine vogeltjes in kleine kooitjes. Als ze maar mooi zingen. We zien ook een aantal aquariumwinkels met ook weer kleine visjes wat grotere zoals haaien. Ook schildpadjes, soms beschilderd en reuze slakken. De oude wijk is ook wel een wat “juppen” wijk met dure winkeltjes en terrasjes. We lunchen aan een tafeltje op 25cm hoogte met even lage krukjes. Je mond zit zo wel heel ver van het kommetje. We dwalen nog een poosje door de straatjes en herkennen niets uit 1987, toen we hier ook waren.

Kumning, 21 oktober
We gaan vandaag met de fiets op pad. Vanuit het hotel eerst een U bocht maken, ofwel naar de overkant van de weg om richting centrum te gaan. Na een kleine 2km komen we erachter dat we de kettingen vergeten zijn. Weer een U bocht. Fietsen door de stad went snel, al gaan de electrische brommertjes en motors je links en rechts voorbij. De eerste stop is bij de Yuantong tempel. Tussen de hoge gebouwen in een rustoord. Verschillende boeddhistische tempels uit de 9e eeuw. We gaan verder over die grote brede wegen, ook langs het groene meer waar we gisteren waren. We kruisen diverse fly-overs. Op een gegeven moment een keer afslaan en dan is het nog maar 4km naar de Bamboe tempel. Wel moeten we een 250m stijgen over deze 4km. De boeddhistische Bamboe tempel heeft zijn naam te danken aan het soort bamboe dat hier groeit. Het meest bekend zijn echter de 500 kleifiguren die hier gemaakt zijn van monniken tussen 1775 en 1905. We gaan weer terug richting stad, weer die fly-overs en een kruising van 3voetbalvelen groot, gelukkig met verkeerslichten en mannetjes met vlaggetjes. We weten nu hoe het fietsen in China gaat, alleen voetgangers gaan soms aan de kant.

Kumning, stone forest
Na een Engels ontbijt gaan we op weg naar het Stone Forest, ongeveer 90km met het openbaar vervoer. Eerst met de ondergrondse naar het busstation. Om kaartjes uit de automaat te kunnen krijgen met je heel snel Engels kunnen lezen, maar het lukt als je er maar geld in gooit. Dan (we zitten al een meter of 50 onder de grond) nog twee roltrappen afdalen. Met een supersnelle moderne trein vliegen we onder de stad door. Nu twee buskaartjes kopen. Passport please! Misschien zijn ze daarom goedkoper. Ze zien dat ik al ouder ben😀. Voordat we in de bus stappen, moeten we nogmaals ons paspoort tonen. Eenmaal ter plekke toegangskaartjes kopen, passport please. Oh je have to pay 65yuan instead of 135. And my wife? Yes she also. Komt nog wel wat bij omdat we met de electrokarakter nog 3km verder moeten. Wij vinden het aardig druk, maar als je goed kijkt zie je dat file lopen is als het echt druk is. We lopen dus door en ecologisch park van rotsen en steenformaties door nauwe gangetjes, steile trappetjes met steeds andere uitzichten. Het gebergte (Kars) is door het uitslijten door de eeuwen heen ontstaan. Sommige stenen hebben natuurlijk bepaalde vormen waar je soms de nodige fantasie voor nodig hebt omdat te herkennen. Door de op de heenweg opgedane kennis is de terugweg een makkie.

De eerste fietsdag
We zitten al vroeg op de fiets, midden in de spits. Met enige duizende brommertjes proberen we de stad uit te komen, is wel leuk. Over brede wegen verlaten we Kumning na z’n 10 km. Gisteren hoorden we het onweren en het weer is omgeslagen. Als we bij onze eerste stop, de Western Hills, komen begint het te regenen en dat blijft bijna de hele dag zo. De western hills is eigenlijk alleen maar een berg met en paar kloosters. Nu is het een toeristische uitspatting oftewel rijen Chinezen die niet doorlopen en om de 10meter een zelfie moeten maken. Eerst met een kabelbaan over een meer en dan een stuk omhoog. Weer een kassa, nu voor de “bezienswaardigheden etc”. Nu met een stoeltjeslift verder. Als ze in Oostenrijk ook dit slome tempo hebben, dan gaan ze failliet. Door de regen, in een slakkengang gaat het nu langs de grotten met tempeltjes, leuk maar niet bizonder. Met de electrokar weer terug naar de kabelbaan. We gaan weer fietsen. We zijn buiten het seizoen denken we, want alles lijkt dicht voor wat betreft restaurantjes. De komende 25 km gaat door uit de grondgestampte flats en universiteiten. Als we de laatste hebben gehad krijgen we en klim van ongeveer 6% over 5km. We fietsen nu op wat smallere en rustigere wegen. Na de klim een lange afdaling. 3km voor het einddoel krijg ik een lekke band. Nu op zoek naar het guesthouse. Hoe vind je zoiets, de afstand volgens het boekje klopt niet meer en een groot bord met guesthouse zie je ook niet. De eigenaar heeft ons denk ik eerder gezien dan wij, want opeens worden we min of meer aangehouden. 76km gereden en de fietsen en wij zitten onder de klei.

24 oktober, van Chengjian naar Tonghai
Wat een verschil met gisteren. De eerste 20 km gaat langs het Fuxian meer. Weinig verkeer en lekker fietsweer. Hoewel we langs een meer fietsen, wil het niet zeggen dat het vlak is. Regelmatig een korte klim tot 6 procent. Ook veel strandtentjes, maar die zijn allen gesloten. Omdat we ’s middags nog meer moeten klimmen en weinig tegen komen lunchen we vroeg. We wijzen een aantal groentes aan en een paar eieren en alles komt lekker bereid op tafel. Eenmaal van het meer weg rijden we door een landbouwgebied met kolen en boontjes. Een km of 15 voor het eindpunt wordt het landschap ontsierd door de aanleg van een aantal fly-overs. We komen in Tonghai. Het is weer even zoeken naar het hotel. Wat een feest om met een vertaal app een gesprek te voeren, je bent zomaar een kwartier verder. Een groot hotel, Maar je moet cash betalen en een borg storten. Niet genoeg cash natuurlijk dus op zoek naar een bank/atm. Die tegenover het hotel geeft geen geld. Bij de 7e bank is het pas raak. tonghai is verder een leuke stad met oude en moderne winkels. Eten is wat lastiger. De meeste eethuisjes in China zijn bedoeld om snel weg te wezen, zie het als eten is een noodzakelijk kwaad. We vinden wel iets wat er aardig uitziet en foto’s van de gerechten heeft, al is het niet altijd zo dat je krijgt dan wat je denkt dat er op de foto staat.

25 oktober, Tonghai
Omdat er twee korte routes achter elkaar komen, besluiten we die op een dag te doen en een dag langer in Tonghai te blijven. Na een Chinees ontbijt, met een mevrouw die ons niets kan uitleggen en ons totaal niet snapt, van we een tochtje maken naar Xinmeng. Tussen de landbouw gebieden door komen we door een stadje waar men leeft van oud ijzer. De ene na de andere schroothandel. Ook nog een leuk marktje met lekkere pindakoeken. Het doel voor vandaag is een plaats waar de afstammelingen van de Kublai Khan wonen, een Mongoolse nederzetting. Het klooster is echter gesloten, de school wordt gerenoveerd en een tweede klooster is als woning aangepast. Wel lopen, voornamelijk oude vrouwtjes, nog in klederdracht. Op de terugweg doen we nog een dorpje aan. Het klooster wordt hier gebruikt voor het sociale gebeuren, kaarten en en bordspel. Gerda laat even verderop haar fietstasje naaien, wat nog een aardig klusje is. Van betalen wil ze niet weten. Terug in de stad gaan we op pad. Aan het einde van de winkelstraat komen we bij een klooster dat echter gesloten is m’n daarnaast een oud gebouw dat doet denken aan een monnikken woonomgeving. Ook is er nog een tempelcomplex dat tegen een berg aan is gebouwd. Trap na trap kom je steeds bij een ander tempeltje. Na de 4e houdt het pad echter op bij een deur en weten we niet of we wel goed gaan, dus gaan we weer terug ook omdat we waarschijnlijk toch te weinig tijd hadden om helemaal boven te komen. Ergens in een zijstraat hadden we een eetgelegenheid gezien dat er modern uitziet. Gelukkig met foto’s hoog boven de vitrines met etenswaar. Het leuke, de koks moeten ook de foto’s bekijken om te zien wat ze moeten maken. Een leuke dag.

26 oktober, van Tonghai naar Jianshui
We zitten even na achten al op de fiets, spitsuur dus. De drukte duurt echter maar een paar kilometer. We rijden veelal door landbouwgebieden en verder door de natuur of wat daar van over is. Ook weer regelmatig klimmen en dalen. De meeste dorpen of stadjes zijn het aanzien niet waard. Als we de stad binnen rijden wijkt het boekje af van de GPX track. We proberen het boekje te volgen maar dat loopt na een tijdje spaak, dus maar verder op de GPS. We komen uiteindelijk bij een leuk gerestaureerd guesthouse. Na een lekkere douche de stad in. Waar het in China aan ontbreekt zijn van die cafeetjes waar je thee of koffie kan drinken. Het wordt dus weer een cola op een bank onder een boom. We doen 1tempeltje een Taoïstische. Waarschijnlijk omdat hier meer toeristen komen, zijn er ook een aantal restaurants. In een ervan eten we heerlijk.

27 oktober, Jianshui
Vandaag een dag in de stad. Na het ontbijt gaan we naar de Confucius tempel, een paar minuten lopen van guesthouse. Wel even schuilen voor een bui regen. Na de toegangspoort een enorm bassin met lotusplanten (uitgebloeid). Nog een keer een kaartjescontrole en we zijn op het complex. Diverse ruimtes waar examens werden afgenomen, studieruimtes en tempels. Voor de tempel met Confucius begonnen ze muziek te maken! Na nog een leuk klein tempeltje gaan we naar de tuinen van Zhu. De gebouwen waar Zhu woonde zijn verbouwd tot guesthouse kamer of winkel. De tuin is heel bijzonder. Een zeer grote vijver (zeg maar meer) met daaromheen overdekte wandelpromenade’s en twee gigantische watervallen waar ook verneveld water als mist rond de watervallen opstijgt. We gaan ook nog even fietsen, naar de “Twin Dragon Bridge”, net buiten de stad slechts vier km heen en vier km terug en met een bult ertussen. De brug dateert uit de 13e eeuw en heeft dus 17 bogen en twee poorten. Toevallig komt ook de gerestaureerde trein op smal spoor langs. De spoorlijn ging vroeger naar Vietnam. Weer lekker gegeten in een leuk restaurant. De gerechten bestellen is niet zo moeilijk vanaf een iPad. Het eten staat met een paar minuten op tafel. Om de rijst moeten we, net als gisteren, drie keer vragen.
Voor overmorgen via booking.com een kamer gereserveerd bij de rijstterrassen van Pugao.

28 oktober, van Jianshui naar Nansha
Vandaag de koninginnerit van het reisdeel tot Hanoi. We starten op 1350m hoogte. Het begin gaat geleidelijk (lees 6%, 7%, 10%) omhoog naar 1950m waar het fris van de mist/bewolking is. Veel natuur en ook de nodige landbouwgrondjes. We gaan dalen naar 235m over 40km. Eerst gaat het door bamboebossen. Ze groeien strak tegen de weg aan, later wordt de bamboe dikker met meer ruimte. Geleidelijk komen we nu langs een bergwand en een steile afgrond (wel een reling). Als de bewolking het toelaat, zien we een prachtig berglandschap. Als we bijna bij de Rode Rivier zijn begint het pas wat warmer te worden. Bij de rivier wordt het tropisch met de bijbehorende vochtigheid. Na een kleine 80km zijn we in Nansha. Vanuit deze stad gaan we met het openbaar vervoer twee dagen weg naar de rijstterrassen in Pugao

29 oktober, van Nansha naar de rijstvelden
De locale bus was net weg en de volgende gaat anderhalf uur later. We gaan daarom maar met een minibusje naar Xienie waar we moeten overstappen op de volgende minibus. Omdat we al een stuk zijn gestegen en er veel bewolking en mist is, is het best wel fris. Onderweg zien we soms wat van de rijstvelden. Opeens moeten de ramen van het busje dicht, waarschijnlijk om ons aan de controlepost (toegang en entree voor toeristen) te onttrekken. Soms zien we wat van de Omgeving. Het gaat door dorpjes met smalle straatjes waar passeren zo wie zo al lastig is, maar er wordt flink verbouwd en de materialen liggen ook op straat. Enige chaos dus. Het hostel ligt op een leuk plekje. Inmiddels begint het op te klaren en hebben we een mooi zicht op de rijstterrassen. Na de lunch gaan we wandelen door de velden. Een leuke dag

30 oktober, van de rijstvelden naar Nansha
Geen zonsopkomst maar een zeer dichte mist. We gaan vanochtend naar een weekmarkt in een dorp 5km terug. Op deze weekmarkt komen de vrouwen uit de omgeving veelal in klederdracht, wat een mooi beeld opleverd. Op de markt natuurlijk veel groenten, kippen, eenden, vlees en eetstalletjes. Verder de kramen met kleding en ijzerwaren. Terug in het hostel weer een lekkere lunch en wat rustig aan doen. Vanwege de mist heeft wandelen geen zin. Met de mini busjes van we weer terug naar Nansha. De fietsen staan nog in de “etelage” van het hotel.

31 oktober, van Nansha naar Xin Jie
We fietsen vandaag 2 etappes, samen goed voor 95km. De hele route gaat langs de rode rivier. De weg gaat geregeld langzaam omhoog en weer langzaam omlaag. Het is lekker fietsen en voordat we er erg inhebben zijn we op het eindpunt van de eerste etappe. Maar goed dat we hier niet blijven. In het aanbevolen “hotel” gebruiken we een vroege lunch van rijst met gebakken ei met tomaat en een of andere andere groente. Het tweede deel wijkt weinig af van deel 1, alleen rijden we nu wat meer door een bosrijk gebied en is het rustiger op de weg. Na wat zoeken vinden we het hotel. Voor het eerst dat we de fietsen een trap op moeten dragen. De stad stelt verder niets voor.

1 november, van Xien Jie naar Hekou
De laatste fietsdag in China. Net de stad uit of daar is de eerste politiepost. Bijna iedereen mag doorrijden, Maar wij moeten ons paspoort laten zien en worden genoteerd in een groot boek. Ook vandaag langs de rivier. De weg is wat anders dan gisteren, een aaneen schakeling van vals plat. Het lijkt daarom wel of we slappe benen hebben. Geregeld passeren we, of worden voorbij gereden door een Chinees op de fiets ook vol bepakt en zo te zien op vakantie. Na 30km weer een politiepost en weer komen we in het grote boek. De bananenplantages maken plaats voor velden ananas en rubberbomen. Na 66 km staan we in Hekou. Het hotel dat we boeken is minder dan dat we tot nu toe gehad hebben. De middag bekijken we nog even de stad en verwonderen ons over de bedrijvigheid vlak bij de grens. In een winkel annex pakhuis straat is men overal bezig grote dozen met kleding of schoeisel te herpakken. Ons ontgaat de logica, maar gezien de drukte zal het wel wat opleveren. Na het eten nog even langs het plein, nu verlicht. Net als een paar dagen geleden, wordt er weer volop gedanst, nu met een (zware) bal in de hand.

2 november, van Hekou naar Bac Ha
We verlaten China. Van het hotel krijgen we 120yuan borg terug, een meevaller. Het land verlaten kost aardig wat tijd. Volgens ons routeboek moeten we, met fiets, een roltrap op terwijl iedereen om de hoek door de douane gaat. De juffrouw boven kijkt dan ook niet vrolijk. De douaneambtenaar doet zijn werk serieus. Hij controleerde zowat iedere letter in het passport met z’n computer en de visum en overlegd alles met z’n collega. Jammer voor hem dat ik z’n ook lastige achternaam heb. Ook het passport van Gerda wordt zorgvuldig gecontroleerd. Jammer voor hem vanwege de twee lange voornamen van Gerda. De rij achter ons is in middels gegroeid van 1 naar 35 personen. Vietnam binnenkomen gaat trouwens een stuk sneller. We weten nu ook waar de bedrijvigheid van gisteren vandaan komt. Bij deze grensovergang kunnen geen auto’s de grens over en gaat alles net een soort bakfiets. Na de grens is het een enorme drukte, we waarschijnlijk door een defekte vrachtwagen op een kruispunt. Na het Chinese geld te hebben omgewisseld en een ATM te hebben bezocht beginnen we aan de dag etappe. De eerste 45km gaan lekker, redelijk vlak en een goede weg. Wel een lekke band (glassplinter). De volgende kilometers wordt het stevig klimmen met stukken van 10%. Het is ook de warmste dag tot nu toe. Rond drie uur zijn we dan toch in Back Ha. We hebben een ander hotel geboekt dan we dachten, ze lijken ook zo op elkaar. Het hotel heeft wat van vergane glorie. Op een terrasje spreken we een wat ouder Nederlands echtpaar en wisselen jarenlange vakantieervaringen uit.

3 november, Bac Ha en omgeving
We gaan naar een weekmarkt een 15km verderop in Van Cau. We vertrekken al om half acht. Ook nu weer een aantal 10 en 11% hellingen. Het is een leuke markt met veel kleurige minderheden en nog weinig toeristen. Na een paar uur rondgekeken te hebben rijden we verder (weer allenaal van die stijle bergen) naar Si Ma Cau om te gaan lunchen, hier geen “nette” restaurants maar meer de inmiddels bekende “eetschuren”. Via een andere weg gaan we weer richting Bac Ha. (Deze weg is wel een stuk slechter) We hebben al de hele dag mooie uitzichten. Bij een Hmonk huis een lekke band. We mogen ook even binnen kijken, de tijd heeft hier stil gestaan. Donker, rook en klein. Vervolgens komen we langs een waterval, niet spectaculair (droge tijd van het jaar) maar wel leuk. Vlak voordat we weer terug zijn nog een Hmonk huis, nu nieuw licht en ruim. Na een 45% borrel gaan we verder. We hebben een hele leuke rit gehad. Rest me nog te zeggen dat we achterop een motor zaten en een tour hadden geboekt. Tijd voor een kop koffie. Even later komen we het stel tegen die we al eerder hebben ontmoet, zij kwamen net aan omdat hun visum pas vandaag inging. ’s Avonds is er een nacht markt. Het heeft weinig met markt te maken, maar op een podium komen steeds nieuwe groepjes dansmarieken. Bij de eerste is de muziek keihard en danst bijna niemand gelijk. Bij de volgende groepen gaat het beter, maar dansen op de maat gaat zelden goed.

4 november, Bac Ha weekmarkt
Vandaag naar de weekmarkt. Is wat groter dan de markt van gisteren en even kleurrijk. Leuk als je op een terras zit te ontbijten en er boeren met een os aan een touw langs komen. Ook de touristen komen met busladingen tegelijk aan. Na een paar uur ronddwalen vinden we een plekje waar we het “gebeuren” aan ons voorbij zien gaan dus kleurig geklede vrouwen, biggen in een plastic zak, 20 kippen in een kooi geschikt voor 10, mooi gestapelde vergen groenten en fruit, mooi uitziend vlees en vis die levend ontdaan worden van schubben en vinnen. In Azië valt nog veel te winnen op dierenleed. ’s middags doen we niets meer.

5 november, van Bac Ha naar Pho Rang
We verlaten de bergen. Na een lekker ontbijt, stokbroodje smeerkaas, chocolade pannenkoek en een glas passievruchtensap kunnen we er tegenaan. De eerste 25km zijn bekend. We dalen lekker alleen het uitzicht is wat matig door de mist/nevel. Wij rijden verder over een rustige provinciale weg. Op vele plaatsen worden boomstammetjes van een meter lang geschild in dunne lagen waardoor er een soort triplex instaat. Deze stukken liggen overal te drogen. Verder gebeurt er verder niets op de route vandaag, alleen wat dalen en klimmen. Wel genieten van de omgeving. In Pho Rang valt niet te beleven.

6 november, naar Yen Bai
We zitten al om 8 uur op de fiets. Dat is maar goed ook, want het wordt een lange rit. 100km uiteindelijk. Na 6km zien we hoe triplex gemaakt wordt. Gisteren zagen we de platen triplex liggen te drogen, de boomstammen en de machines, nu was men aan het werk. Dus maar even kijken en filmen. Verder nog een leuke hangbrug en dat was het wel voor vandaag. De route voert verder door een dal met aan beide kanten de heuvels dus weinig uitzicht en bijna 100km lintbebouwing. Het zoeken naar het hotel is altijd weer een uitdaging. Gisteren volgens het boekje 20meter na de stoplichten, bestaan de stoplichten niet meer. Vandaag kunnen we het hotel niet vinden omdat het een andere naam heeft gekregen. Maar weer eens 3 miljoen gepint vandaag.

7 november, naar Co Tiet
Een ander landschap vandaag. Na nog een klein klimmetje om de stad uit te komen is het verder vlak. Aan de rechterhand bijna altijd de Rode rivier en links rijstvelden of andere landbouwgebieden. Al snel zien we de eerste steenfabriek in het veld staan, er zullen nog vele volgen. Sommigen mag je niet fotograferen omdat er gevangen werken. Na 12 km een aardige hangbrug. Verder veel van het zelfde. Met de zon erbij is het behoorlijk warm. Ook nu is het einddoel niet spectaculair, wel is het guesthouse goedkoop ongeveer €7.50 vroeg eten (een soort van fastfood) en vroeg slapen.

8 november, op naar Hanoi
De laatste etappe van het eerste routeboekje. De thee schiet er bij in omdat de electriciteit is uitgevallen. Dus ook vijf trappen naar beneden lopen. Het is bewolkt en een paar kleine spatjes. Verder 60km tegenwind. We verlaten de grote weg en gaan tot Hanoi over een dijk, is weer eens wat anders en ook leuker. Tenminste het begin gaat langs een “volkstuintjes” gebied, waar volop in wordt gewerkt. Later wordt het weer drukker op de smalle weg en hoe dichter bij de stad, hoe drukker. Eenmaal in de stad, laten wij, decadent, onze fietsen schoonmaken ( zo uitgebreid doe ik het thuis niet). Via de GPS track komen we redelijk simpel bij ons geboekte hotel. Ontvangst met een glas sap😋. Ze passen op onze fietsen🤔. Na een paar dagen eindelijk weer een bed met een zacht matras IPV planken 😀. na een douche de stad in, we zitten dicht bij het gigantische kruispunt waar iedereen door elkaar rijdt en er niets gebeurt. We weten dat we weer in een stad zijn: veel, heelveel touristen en veel, veel hogere prijzen. Als we net klaar zijn met eten, komt de politie langs en in een paar tellen hebben ze tafels en stoelen in hun auto geladen die het restaurant personeel niet op tijd in veiligheid hadden gebracht. Het schijnt niet toegestaan te zijn om een terras op de gemeentegrond te hebben staan. In de straat verderop zien we het zelfde gebeuren. Even later staan er trouwens weer tafels en stoelen buiten.

9 november, hop on hop officieel in Hanoi
Met de hopon-hopoff bus gaan we de stad verkennen, of meer herkennen (we waren hier om al in 2002). Na een kort ritje stappen we bij halte 5 uit en bezoeken de Quantum Thanh tempel, een van de vele Chinese tempels. Vervolgens komen we bij een pagode, de Tram Quok pagode met aan de achterkant een mooie tempel met veel diepte, maar het was niet gepast om te fotograferen. De volgende busstop is weer bij een tempel, deze keer de tempel van de literatuur. In de grote complex dat uit vijf delen bestaat was een opleidingsinstituut voor manderijnen. Van iedere afgestuurde staat een gegraveerde plaat steen. Ook een verhaal over Confucius. Vooruit, we dien er nog een, een tempel waar alleen (meest oude) vrouwen bezig zijn met gebed (wel eerst betalen voordat je gaat bidden). Na de tempels het eerste museum. De Fransen hebben in Vietnam een tijd huis gehouden, een stuk Hanoi platgegooid en daar de Hoa Lo gevangenis gebouwd. In deze gevangenis (tot oktober 1954) zaten veel politiek gevangen onder ambarmelijke omstandigheden. Later hebben er Amerikaanse piloten gevangen gezeten. Het schijnt dat het deze gevangenen aan weinig ontbrak en noemde het complex “Hanoi Hotel”. Het eindpunt voor vandaag is de opera, nog gebouwd door de Fransen en schijnt een bijzondere acoestiek en verschillende bouwstijlen te hebben. Inmiddels begint het wat te regenen. We doen de rit met de bus nog een keer, om beter te luisteren naar de geschiedenis en de hoogtepunten die we onderweg tegen komen. We hebben even niet op de avondspits gerekend, bij een kruising heeft de bus zeker 20minuten staan wachten. Nabij het hotel en het meer begint een festival. Een aantal podia en een Promodorp. Het gebeuren is helemaal gericht op Engeland, vooral daar studeren en technologie. Het regent nog steeds.

10 november, Hanoi te voet
We beginnen de dag met een lekkere kop koffie aan het meer. Het is inmiddels net droog. Als eerste gaan we naar het vrouwenmuseum, hier veel over kleding en rituelen van minderheden vrouwen. Maar ook vrouwen in de revolutie tegen de Fransen en de guerrilla oorlog daarna. Een klein stukje verderop staat de kathedraal van Vietnam. Totdat deze opengaat voor het publiek vermaken we ons op een terras met een eierkoffie😋. ’s middags slenteren door de stad. ’s Avonds zijn er delen van de stad afgesloten voor al het verkeer. Rond het meer is er muziek en variatee. Ook veel ruimte voor kinderen in electrische speelgoedauto’s. Omdat de de formule 1 gepromoot wordt (straatraces in 2020) straat er ook een Red Bull, helaas nu ingepakt. Wat verderop is de nachtmarkt met vooral veel kleding. Als je ook nog het festival gebeuren meerekent, is het een groot feest.

11 november, fietstochtje naar een pagode
Een uitstapje naar een pagode 30km van het hotel. Het stelt eigenlijk niet veel voor, de weg is eentonig en de pagode wordt al jaren gerestaureerd. De meest interessante dingen zijn eigenlijk niet zichtbaar, maar omdat we stiekum langs het scherm lopen dat het publiek van de werkzaamheden scheidt, kunnen we ze toch bekijken. Nog in de stad moeten we Rode rivier oversteken via een pad langs een spoorbrug. Deze brug is bijna 2km lang. Ook deze brug is geliefd om huwelijksfoto’s te maken. In de avond gaan we naar een waterpoppen voorstelling, erg leuk.

12 november, van Hanoi naar Houang Son
We vertrekken met regen uit Hanoi en ook later gaan de regenjassen nog een keer aan. Maandagochtend, rond half negen dus in de ochtendspits op pad. Na een goeie km de eerste fotostop, een spoorlijn dwars door de stad. Het is ongeveer 13km fietsen om de stad uit te komen. Fietsen in de drukte valt best wel mee, al houden niet alle tweewielers zich aan de stoplichten. Na de stad gelijk de dorpjes, het platte land, veel meren al dan niet met eendenfokkerijen. In een van de dorpjes is gebraden hond de delicatesse. De weg slingert dus door het landschap met steeds het Karsgebergte op de achtergrond. Uiteindelijk komen we in Huang Son van waaruit tripjes naar de parfum pagode gemaakt kan worden. Het is een uitgestorven boel, slechts een hotel, eigenlijk guesthouse, open. Gelukkig kan de eigenaresse lekker koken. We besluiten om morgen niet naar de pagode te gaan, maar een extra dag in Bihn Ninh te blijven

13 november, naar Ninh Bihn
Na het vertrek moet al snel de regenjas weer aan. Het regent nu veel harder dan we tot nu toe meegemaakt hebben en schuilen zelfs even. Het landschap is ongeveer het zelfde als gisteren wat minder dorpjes. Een km of 10 voor het eindpunt bezoeken we twee tempels. Het laatste stukje voert over een mooi weggetje langs de rotsen en meren. Opeens een aantal homestay’s. Waarom niet hier blijven in plaats van de stad? Lekker relaxed met een biertje aan het meer.

14 november, rondom Nihn Bihn
Vanuit ons mooie stekkie gaan we eerst naar de stad, naar een fietsenmaker (die moet er zijn). Gerda heeft piepende remmen, gisteren geprobeerd te maken, maar dat lukte niet zodat ze met een rem verder ging. We hebben de fietsrnmaker gevonden, maar de goede man zelf was er niet. Zelf dus maar aan de gang gegaan en met zijn gereedschap lukte het om de problemen te verhelpen. We gaan op weg naar de Mua Cave. Even een trapje op en 465 treen verder sta je bij een klein tempeltje met vele touristen uit alle windstreken van de wereld. Ook is dit schijnbaar een goede plaats om trouwfoto’s te maken. Van bovenaf heb je een mooi zicht over het Karsgebergte en het waterrijk onder ons. Na een pancake op weg naar Tam COC een ander touristen gebeuren. In een roeiboot ga je tussen de rotsen door en ook door een paar grotten. Hier wordt niet met de armen geroeid, maar met de voeten. Het lijkt een soort fietsen en minder vermoeiend dan met de armen. We zien ook de top waar we vanochtend naar toe zijn gelopen. We fietsen nog wat langs wat watertjes en keren weer terug naar onze homestay. Slechts een buitje regen.

15 november, naar het Bai Dinh complex
Op ons gemak fietsen we naar het grootste en belangrijkste Vietnamese Boeddhistische tempel en pagode. We zien meer blauwe lucht dan de laatste dagen dus het is ook gelijk warmer om te fietsen. Het tempelcomplex is enorm groot. Vanaf de parkeerplaats eerst met een electrokar naar de ingang. Na de toegangspoort volgt een soort van eregalllerij met belden van verlichtte monnikken. Na een 300 meter de eerste tempel met Boeddhistische beelden, daarna weer 300 meter met beelden van verlichtte monnikken. De tempel die nu komt heeft een gouden Boeddha beeld en de tempel is ook groter. Dit gaat nog een derde en een vierde keer door. De vierde tempel, 34 meter hoog, heeft drie enorme grote beelden. Inmiddels zijn we ook een stuk geklommen en hebben een mooi uitzicht. Naast de tempel staat nog een pagode, ook weer met een gouden beeld en een gouden plafond. Omdat ze bij de ticket office niet terug hadden van 500.000 dong, konden we niet naar binnen. We fietsen weer terug richting Ninh Bhing. Op de route ligt nog een tempel waar je, net als gisteren, een boottocht kan maken. We worden weer geroeid en gaan door een aantal grotten, die maar net boven de waterspiegel uitkomen. Halverwege moeten we mee peddelen. Ook bezoeken we een paar tempeltjes. In het donker fietsen we weer naar “huis”.

16 november, naar Vihn Loc
Over de rit van vandaag valt weinig te melden. Met een beetje weemoed nemen we afscheid van onze homestay. We verlaten ook het Karsgebergte en we zien meer suikerriet en ananas plantages. Soms wat klimmen en net voordat we de stad in gaan de oude citadel. Een oude stad verstrekt met een wall en vier poorten van ongeveer een bij een km. Alleen de wall en de poorten zijn er nog op het UNESCO werelderfgoed. De stad heeft niets te bieden en zelfs een restaurant zoeken is lastig.

17 november, Yen Cat
Vandaag is snel verteld. 68 km saai landschap met na 32 km wat klimwerk. Er is weinig te beleven. In de eerste kilometers wordt er ook veel getrouwd, om de paar km wel een versierde tent. Het hotel, niet het slechtse wat we tot nu toe hebben gehad, is net als vele anderen vergane glorie. Het restaurant dat er naast ligt is gesloten maar gelukkig kan je in het dorp lekker eten. Voor morgenochtend broodjes, smeerkaas, een sapje en een soort yoghurt gekocht.

18 november
De kortste rit in Vietnam, slechts 53 km vandaag. We verlaten het gebergte en de omgeving veranderd mee, wat meer veldjes voor rijst en maïs. Later suikerriet en soms ananas. Z’n vers geschilde ananas smaakt heerlijk. Behalve een lekke band valt er weinig te melden.

19 november
Vandaag een iets langere rit, ruim 60 km. Veel klimmetje met wat langere afdalingen zodat het lekker opschiet. We zitten nu op een traject om afstand af te leggen met weinig bijzondere plaatsen. Veelal rijden we over de Ho Chi Min weg de oude snelweg van Hanoi naar Saigon. Bijna overal wordt er aan de weg gewerkt. Net als gisteravond Koreaans gegeten, een pittige soep met zeevruchten of wat je maar wilt.

20 november, naar Pho Chau
Pho Chauffeur is de laatste overnachtingsplaats in Vietnam. De weg wordt nog vlakker en het lijkt warmer te worden. Halverwege komen we in de geboorteplaats van Ho Chi Min. Er is een fototentoonstelling van hem, een hal met z’n auto en een gedenkplaats. Een 10 km eerder waren we bij het oorlogsmonument waar we weer eens op de foto mochten/moesten. Via een aantal kleine weggetjes (voor de afwisseling) komen we na 92 km op de plaats van bestemming, ondanks weer een lekke band (nu de buitenband ook maar vervangen). We deden vandaag rustig aan met twee keer een stop voor een ijskoffie.

21 november, welkom in Laos
Rond een uur of acht zitten we op de fiets richting grens. In Tay Son stopt het fietsen in Vietnam. Met een busje laten we ons naar de grens brengen. 30km klimmen met soms 12% stijging en meer dan 600m hoger. Na 4* vragen sta ik dan aan het goede loket voor een stempeltje om het land uit te mogen. In Laos hebben we aan 1 loket genoeg. De vanuit Nederland meegenomen visa formulieren zijn niet goed, dus nieuwe invullen. De juffrouw die een foto van ons moet maken is “even” weg. In Laos beginnen we met een afdaling door een prachtige omgeving. Het is ook warm, warmer dan tot nu toe. Een paar km voor Lak Sao staat een mooie Wat (tempel) zoals we zo ook op onze vorige reis door Laoszagen, veel kleur en een “moderne” aankleding. Lak Sao heeft niets te bieden.

22 november, een rustig dagje
De wekker gaat al om 6.30. Niet omdat we zover moeten fietsen, maar om de warmte voor te blijven. Dus, een lekkere temperatuur en met een nog fris windje gaan we op pad. We fietsen door een prachtige natuur en over een rustige weg. Na de velden met cassave struiken en rijstvelden (de rijst is echter al geoogst) doemt een heuvel van 150m op. Op het hoogste punt zijn Bhoeddhistische beelden uitgehakt. Inmiddels zijn we in een nationaal park zodat we een mooi stuk natuur hebben. Na de afdaling komen we langs en door een enorm groot kunstmeer. Overal steken nog dode bomen boven de waterlijn uit. Een mooi plekje om een broodje (met smeerkaas) te eten. Na nog een tiental kilometers van deze natuur genoten te hebben, zijn we rond half twaalf op de plaats van bestemming. Het begint al weer knap warm te worden. We lunchen op een terras aan het water. ’s Middags lekker luieren en genieten, de dag wordt afgesloten met een verzorgde BBQ. Wel hebben we sinds een aantal weken even de lange broek aan en een vest.

23 november, weerzien van de Mekong
Gisteravond dus een lekkere BBQ rond een kampvuur. We zijn dus weer in het toeristengebied aanbeland. Vanochtend, na de gebakken eieren en de Pho (noedelsoep) tegen achten op de fiets. We hoeven maar 42km. Een zeer rustige en goede weg, lekker windje en nog beter lekkere temperatuur. Eerst een 20km langs het meer (net als gisteren) daarna een stuk afdalen en voordat we het weten staan we voor half elf bij het guesthouse midden in de wildernis. We besluiten om de etappe van morgen er maar aan vast te knopen, slechts 60km en het gaat lekker. Een paar honderd meter verder een koffietent met een heerlijke ijs-capuchino en een taartje. Het wordt drukker met vrachtauto’s op de weg omdat we een grensovergang voorbij fietsen en dat is wat minder leuk. Om de paar honderd meter hebben ze de weg expres beschadigd zodat er kuilen zijn en de snelheid uit het verkeer is. Voor ons wat meer uitkijken en vooral meer stof. Het Karstgebergte waar we nu naar toe fietsen heeft heel veel grotten. We gaan naar een bhoeddha grot met vele beelden en beeldjes. Moeten we wel een km of 6 over een hobbelige stofweg. De grot valt tegen. Het is maar goed dat we dit niet als dagtochtje van de stad hebben gemaakt zoals in m’n planning. Nog een kleine 15 km en dan staan we weer aan de Mekong. Twee etappes en de grot zijn goed voor een 117km, de langste rit deze vakantie.

24 november, rustig aan vandaag
De volgende etappe is 110km met 17km onverharde weg. Reden om vandaag maar eens rustig aan te doen. Ontbijten aan de rivier (ze snappen zelf niet wat er op de kaart staat). Een beetje kuieren door de stad, de tempel leek gisteren heel wat, maar nu bij daglicht ziet het er niet uit. Tegen de middag gaan we op pad voor 36km. Na 5 km een pagode aan de Mekong en verder blik op oneindig. Droge rijstvelden en nog drogere rijstvelden, af en toe een dorpje en geen zicht op de rivier. De weg zit vol kuilen, dus blijven opletten. Het hotel ziet er niet slecht uit en gelukkig spreken ze geen een woord engels, op zich geen probleem. Ook bij het iets verderop gelegen restaurant is het aanwijzen en pakken wat je hebben wilt. Vroeg naar bed vanavond.

25 november, verder naar Savannekhet
We zitten al heel vroeg op de fiets, 7 uur, maar Laos is al volop in de running. Al snel zien we de Mekong weer. Fietst toch net iets leuker langs een rivier. Het is rustig op de weg (zondag, of zitten we in een uithoek) en dat is maar goed ook. Na een kilometer of dertig houdt het asfalt op (was er toch al niet veel meer van) en wordt het een graffel/klei/zand weg, maar goed te fietsen. Het laatste stuk gaat weer over de snelweg. Na 70 km passeren we de “friendschip bridge 2” een tweede belangrijke grensovergang naar Thailand. Nog een paar mooie tempels (bezoeken we niet) en we zijn op de plaats van bestemming. Het guesthouse is snel gevonden. Voor 70000 kippen per nacht zijn weer weer onderdak. In de stad even naar de ATM om 1500000 kippen te scoren. Savannakhet is een wat doodse stad, weinig mensen/verkeer alles een beetje uitgestorven. Alleen ’s avonds komt er wat leven in de brouwerij als er gegeten wordt. We zitten trouwens wel alleen in een restaurant. Er is ook een “night market” met allemaal eetstalletjes maar niet erg druk.

26 november, even naar de wat
Uitslapen tot 8 uur, het lijkt wel vakantie. Vanochtend gaan we naar de That Ing What een stupa met botten van Bhoeddha volgens de boeken. Het is een ritje van maar 15km. Al snel houdt de weg op en wordt het soms los zand. Ook m’n routeplanner is niet altijd even duidelijk. Uiteindelijk wordt de weg toch weer enigszins hard met veel gaten. We komen langs een prachtig meer met lelies en lotusbloemen. Waarempel ook een paar restaurants op het water. De Stupa mag dan wel oud en belangrijk zijn, maar je bent er al snel klaar mee. Op de weg terug genieten van een cola op het water. Eenmaal terug in de stad even Lunchen An de Mekong en nog en What bezoeken, ook weer met z’n mooie lange roeiboot. Bij onze vorige fietstocht door Laos hebben we wedstrijden gezien met deze boten (14 roeiers). Na alle rijst en noedels vanavond pizza.

27 november, af en toe wat regen
Na een kopje thee, een broodje en twee gebakken eieren moeten we er tegen kunnen! Nog voordat we de stad uit zijn de eerste Wat. De monniken zijn op weg naar school en verder is de Wat nog dicht. We rijden over een stille weg, we zullen hem maar de brug-weg noemen want ik denk dat we wel over 19 bruggen fietsen en 1 lopen. En honderd meter voor en na een brug is er geen weg. De nieuwe betonnen bruggen liggen ook nog eens een paar meter hoger dan het wegdek zodat de snelheid er wel uit is. De oude bruggen (de meesten) hebben veel gebreken, er ontbreken planken of als er rijplaten zijn staan ze krom of is er een stuk uit gesneden. Geregeld regent het een beetje, soms een mooie gelegenheid om wat te eten of te drinken. Na 50 km komen we voor de verandering eens bij een Kmer tempel uit de periode van 500 tot 700. De komende 15km is de weg weer onverhard. Bij het guesthouse halen we iemand uit de “siësta”, maar als we de sleutel hebben, ligt ze al weer onder de dekens. De stad heeft niets te bieden en als de duisternis invalt, is iedereen naar binnen, de winkels dicht en blijft er een donkere straat over.

28 november, naar Napong
100 km van middle in the nowhere naar niets. 100km over de snelweg die niet druk is. Als we het dorp uitfietsen gelijk een leuk restaurant, om half acht dus al aan de koffie. Hadden we gisteravond moeten weten. Het landschap is niet zo boeiend. In de loop van de middag ziet we de eerste bergen van het Bolaven plateau opdoemen. Het Bolaven plateau moet een van de hoogtepunten van deze reis worden. We komen, in Napong, bij een mooi guesthouse. Gelijk de fietsen maar even afgespoten. Het mannetje in Hanoi deed het beter. We lopen het dorpje even in, wat een verrassing: aan beide kanten van de weg een 200meter met alleen maar eetstalletjes en elke eetgelegenheid heeft alleen maar gegrilde halve kippen. We zien ook een Wat, in gebruik, maar op het terrein is ook een soort kermis met heel veel soorten gok plaatsen lijkend op onze roulette. Ook de jeugd zit aan de aangepaste roulette. Vermoedelijk mogen zij “maar” 1000kip inzetten. Goed, vanavond eten we dus ieder een halve kip met sticky rijst (kleefrijst dat je met vingers eet).

29 november, naar Tadlo
Soms denk ik dat ik in India ben. Koeien en kalveren op de weg en als er geen boer bij is, staan ze suffig om zich heen te kijken en hebben helemaal geen haast om aan de kant te gaan. Strak blauwe hemel als we vertrekken. De weg naar Salavan is zeer rustig en bijna alleen rijstvelden. Ons routeboekje is wat dubbelzinnig over de mogelijkheid om weer twee etappes aan elkaar te knopen. Een paar km voor Salavan kan je afslaan naar Tadlo, wat wij doen. Het boekje is wat raadselachtig hoeveel korter de etappe dan wordt, uiteindelijk scheelt het 8km, maar wat belangrijker is, is dat Salavan niets te bieden heeft en Tadlo watervallen heeft. Tadlo is een backpackers oord met veel guesthouse’s, waarvan de meeste er gesloten uitzien. Wij hebben ons oog laten vallen op een onderkomen pal aan de rivier, met balkon met uitzicht op de waterval. Omdat we twee nachten blijven gelijk maar even de was gedaan. Eten bij Tim’s restaurant, een heerlijke beef currie. De winst dat het restaurant maakt wordt besteed aan de jeugd van het dorp voor beter onderwijs etc. Dit doet ook een ander (Frans georiënteerd guesthouse).

30 november, Tadlo en de watervallen
We doen rustig aan en ontbijten bij Tim. De laatste dagen was het meestal een broodje met een banaan op de kamer en een slok water. We maken een wandeling naar de Tad Soung waterval. Eerst over de weg, door een dorpje en tenslotte langs het water naar de waterval. Simpel je. Bij het dorpje loopt er al gelijk iemand mee om de weg te wijzen. Eenmaal aan het water moeten we nog een paar honderd meter over keien en rotsen, een aardig klim en klauterwerk. Ons “mannetje” is al een keer in het water gevallen. Vlak bij de waterval, in de schaduw, even pootje baden en zwemmen. Je kan langs de waterval omhoog, maar wij doen dat niet. We klauteren weer terug naar het dorp. Na een colaatje lopen we terug naar het guesthouse. Volgens mijn routeapp loopt er een pad door de velden. Het gaat bijna helemaal goed tot we bij een dorpje komen met een hek en een brede sloot. Stukje terug en maar zien of we er dan wel komen. Het lijkt trouwens wel of ze ons niet door hun dorp heen willen hebben. Het laatste stukje van het pad gaat langs de rivier, die een paar stroomversnellingen heeft en een waterval. Ten slotte komen we bij het Tad Lo Resort en moeten we over een smalle lage brug de rivier over. Eindelijk tijd voor de lunch (het is al drie uur geweest). Vanuit het restaurant heb je een mooi uitzicht over de waterval, het bruggetje en de grotere brug bij ons guesthouse. ’s avonds maar weer gegeten bij Tim.

1 december, op naar de volgende waterval
We blijven de planning bijstellen. Paksong, dat voor vandaag de eindbestemming is, gaan we 10km voorbij, nl naar Tad Fane een andere grote waterval. Om 7 uur zitten we aan het ontbijt. We bestellen ook twee sandwiches met ei voor onderweg. Ook laten we hier onze waterflessen bijvullen. Sommige restaurants proberen op deze manier het gebruik van plastic flessen te verminderen. Paksong is 65 kilometer fietsen en ligt op meer dan 1200 meter. Het hoogste punt vandaag is ruim 1300 meter. We gaan ook door hét koffieteelt gebied van Laos. Al na 15 km de eerste stop. In een dorpje net van de weg af is het Captain Hook guesthouse en restaurant. Vanuit hier kan je ook rondleidingen krijgen, maar dat doen we niet. Ze hebben hier wel lekkere koffie. We zijn in een animistische omgeving. Als vrouw ben je, naar horen zeggen, hier maar slecht af. Zo mogen mannen meerdere vrouwen hebben en mogen ze met meisjes van 9 jaar trouwen. Als een vrouw bij een bevalling overlijdt, wordt ze op een aparte begraafplaats begraven. Verongelukt een vrouw dan wordt ze met haar familie voor 5 jaar verbannen uit het dorp. Het verbaast me dan ook niet dat ze liever geen touristen zien en zijn Captain Hook liever kwijt dan rijk. We klimmen lekker verder, na een stevige klim in het begin valt het nu reuze mee, een goed vals plat met af en toe een bult. Zoals wel vaker de laatste dagen begint de dag met een strak blauwe hemel en komen er steeds meer wolken. Aan Paksong missen we niets dus beginnen we aan de afdaling richting Pakse. Na 10km is de afslag naar het Tad Fane Resort. Het lijkt wel een tropische omgeving, de watervallen, huisjes in een soort van jungle en een tropische bui regen. Omdat we nog steeds op 900 meter hoogte zitten is het best wel fris. Vest en lange broek aan.

2 december, een stukje wandelen
Volgens mijn GPS loopt en een paadje van ons resort naar een andere waterval, de Tad Yuang. We vinden het pad en proberen het te volgen door de jungle en door koffieplantages. Soms omhoog maar meer dalen. We komen langs twee plaatsen waar de zip-line begint/eindigd (aan een kabel over een ravijn heen). Er volgt nu een steil stuk omlaag naar een riviertje. Dit is te veel van het goede en we gaan weer terug. We volgen een pad door de plantages en komen op de grote weg. Iets verderop gaan we opnieuw een pad in en komen aardig in de buurt van de waterval, alleen nog om een hek van prikkeldraad heen. Het lijkt wel kermis hier, het zondagsuitje van Laos. Een mooie waterval waar je dicht bij kan komen, zowel boven als beneden. We gebruiken hier om maar de lunch. Het begint weer te regenen en een paar tellen later zien we de watervallen niet meer door de regen heen. Als het een uurtje later weer droog is wandelen we over de weg terug naar ons resort.

3 december, een kort ritje naar Pakse
We zitten op z’n 900m hoogte en het wordt al vroeg warm. Na wat gekletst te hebben met onze Nederlandse buren vertrekken we voor een ritje van 30km naar de tweede stad van Laos, Pakse. We dalen in die dertig km ook nog eens een acht honderd meter tot aan de Mekong. Een brede goede weg en de laatste koffie huizen. Het wordt steeds warmer en volgens het weerbericht wordt het 36°. Spectaculair is het allemaal niet in Pakse, een paar Wat,s en wat gebouwen uit de Franse tijd én een hotel met dakterras. We dineren dus op niveau met uitzicht op Boeddha waar we morgen langs komen.

4 december, 35km naar Champasak
Alweer een korte rit, nu naar een resort aan de Mekong. Voordat we Pakse verlaten doen we een Wat aan waar een voetstap van Boeddha zou zijn! We steken de rivier over via een door Japan gesponsorde brug. De Mekong is best wel breed. Verder een korte stop bij een tempelcomplex waar een dienst bezig is. We hebben het mooiste onderkomen tot nu toe, een ruime kamer, een met wanden gescheiden wc/wastafel en douche met regenkop. In de middag luieren en kletsen met een stel dat we al eerder op de fiets tegen kwamen en de buren uit Tad Fane. ’s Avonds naar het theater geweest, een “shadow puppet show”. Leuk maart duurt een beetje lang, mede omdat je de taal niet verstaat. Voor de show werd er wel enige uitleg over het verhaal gegeven.

5 december, tochtje naar de Wat Phou
Vanochtend staat de bezichtiging van een Ankoriaanse ruïne van een Kmer stad en tempelcomplex Phou op het programma. Een kort ritje van 9 km. Deze Wat heeft in het verleden dus connecties gehad met Angor Wat in Cambodja dat hemelsbreed gezien, helemaal niet zo ver is. Het complex ligt tegen een heuvel aan. Eerst twee grote meren en dan een lange laan naar de gebouwen. Twee grote gebouwen, die worden gerestaureerd. Daarna begint een trap met hoge treden naar de feitelijke tempel die hier en daar moet worden gestut. Naast de tempel komt water uit het rotsplafond, volgens de legende wordt je sterk van dit water. We herkennen hier een en ander uit het verhaal van de popenshow gisteravond. Op de weg terug doen we nog een oude vervallen Wat aan die aan de Mekong ligt. Hoogtijd om weer te gaan luieren voor onze mooie kamer.

6 december, we reizen verder
Jammer dat we zo vroeg wakker zijn. Aan de andere kant, zo geniet je wel het langst van het resort. Na het ontbijt trekken we ons terug naar onze kamer/gazon. We hebben besloten om pas na 14.00u te gaan fietsen. Lekker in de schaduw wat internetten en lezen. We moesten kiezen 70km met een slecht guesthouse of 34km met een iets minder slecht guesthouse. Na 32km weer eens een lekke band, een doorn van bijna 2cm door de buitenband heen. Het guesthouse stelt echt niets voor, maar wel airco en warm water. We zijn net op tijd terug in het dorp om bananen en een soort cakejes te kopen zodat we morgenochtend iets te eten hebben. We sluiten de dag af met een noedelsoep. We worden nog net niet de tent uit gekeken. Zo zijn we half zeven weer op onze kamer.

7 december, de pontjesroute
Rond 7 uur zitten we op de fiets om een deel van het traject niet in de middag te hoeven rijden. Na een paar km houdt het asfalt op en moeten we ongeveer 30km over zand, grind, modder en door kuilen. Een vermoeiend maar leuk stuk. Eerst over een half verzakte brug en even later de eerste(trek) pont. Een steil stukje maakt het in en uitstappen lastig. Even verder is er helemaal geen brug meer en moeten we wat omrijden. In een smerige stad (goed dat we niet voor het guesthouse hier hebben gekozen). Moeten we met een bootje de Mekong over. Even wat verder drinken en dan 35 km naar het eiland Don Khong. Dat valt nog vies tegen, een zeer saaie rechte weg. Uiteindelijk komen we bij de derde pont die ons naar het eiland brengt. Het inladen verloopt niet zo soepel. Op het eiland blijken bootraces georganiseerd te worden en is er een grootse braderie. Met het bootje moeten ook stalletjes, goederen en de verkoopsters mee. Het is dus druk op het eiland. Het hotel dat wij op het of hebben geeft nog voldoende plaats én een zwrmbad(Niet de Mekong). Helaas is het rond het hotel erg lawaaiig en speelt er een bandje voor het gevoel in de achtertuin. De bassen laat het hotel trillen. ’s Middags nog wat van de trainingen gezien, er is een klasse waarin 35 personen roeien.

8 december, Don Khong

We zijn op het breedste deel van de Mekong, het 4000 eilanden gebied. Ik kan nu al vertellen dat we drieduizendnegenhonderdzevenennegentig eilanden niet aandoen. We hebben dus het geluk dat vandaag de boat races zijn. Misschien wel een 20 boten, zelfs uit Luang Prabang. Het is mooi hoe steeds twee teams met max 35 roeiers het tegen elkaar opnemen en hoe enthousiast het publiek is bij een “eigen” boot. Dit zijn trouwens ook de boten die we bij tempels zien liggen. Het belangrijkste lijkt echter de markt/kermis te zijn. Wat een drukte, een gekkenhuis. Het festival was gisteren al begonnen en de muziek ging vannacht door tot ongeveer 2 uur. Na de finish en nadat de winnaar bekend is?! Stroomt het publiek huiswaarts en beginnen de eerste marktlui met opruimen een grote bende achterlatend.

9 december, van Don Khong naar Don Khone
Tijdens het ontbijt vragen we of het mogelijk is met een bootje naar de volgende bestemming te varen. Nog amper klaar met ontbijt ligt de boot al klaar voor het resort. Omdat er met kippen betaald moet worden, eerst nog maar even pinnen voor het vertrek (volgende eilanden hebben geen pinautomaten). In anderhalf uur varen we langs vele kleine en grotere eilandjes. Ondertussen probeert een vrouwtje nog een bungalowtje aan ons te slijten. We boeken weer bij een mooi resort met zwembad en uitzicht op de rivier. Na de lunch fietsen we even de spoorbrug over en doen een rondje Don Ket. Dit backpackers eiland is naar 4km lang. Op het drukste deel muziek uit onze jonge jaren en bordjes spaceshuttle cake. De rest van de middag afkoelen in het zwembad. Inmiddels zitten ook de andere Nederlandse fiets in dit resort. Met z’n zessen uit eten.
De Fransen hebben rond 1890 een spoorlijn aangelegd over deze twee eilanden omdat de stoomschepen niet door de stroomversnellingen konden varen. Ze werden dan uit het water gehaald en per trein verder gebracht.

10 december, rondje Don Khone
Het is maar 4,5km fietsen over de oude spoorlijn naar het zuidelijkste puntje van het eiland. Hier werden de boten uit het water gehaald en op de trein gezet. De betonnen constructie is er nog en ook de restanten van een van de locomotieven. Nu stappen we in een bootje om naar dolfijnen te gaan kijken. Vanaf een heuveltje zien we er drie, steeds op dezelfde plek aan het in jagen op vis. De vis zien we door de lucht vliegen maar de dolfijnen komen niet uit het water. Toch mooi dat we ze gezien hebben. Terug aan land dacht ik een mooi klein weggetje te hebben gevonden maar na de derde ingestorte brug hebben we de moed maar opgegeven. Via een andere weg komen we bij een watervalletje en een strandje waar je ook op “dolfijnen jacht” kan. Richting resort is er nog een afslag naar een grote waterval. Dit is ook gelijk een attractiepark met onder andere een zip baan. De watervallen zijn hier tot nu toe de breedste die we gezien hebben met een aardig verval van meer dan 10 tot 20 meter. Na een late lunch wordt het tijd om het zwembad weer op te zoeken.

11 december, nog steeds Don Khone
We nemen het er nog maar eens van. Vandaag naar een andere waterval, kleiner dan gisteren. Wel leuk. Vandaag is de laatste dag in Laos en morgen beginnen de fietsetappes weer beginnende met 80km.

12 december, in Cambodja
Met een privé bootje verlaten we Don Kong. Eenmaal weer op het vaste land even inkopen doen, water, broodjes en we vinden smeerkaas. Gelijk naar even overtollige kippen gewisseld. Een paar km verder een uitstapje naar, wat men beweert, de grootste watervallen van ZuidOost Azie. De watervallen zijn niet hoog (10 -15meter) maar wel heel breed en er stroomt heel veel water. Met de laatste kippen kopen we twee heerlijke cappuccino’s. Niet veel later staan we aan de grens. Voor $10 mogen we Laos uit. Iets verderop moeten we een gezondheidsverklaring invullen en wordt even snel onze temperatuur gemeten. Op naar het volgende buro, formuliertje invullen $30 betalen, burootje verder paspoort weer in ontvangst nemen en naar buro nr 5. Weer een formuliertje invullen, fototje maken(ben ik weer te lang en op de knieën te klein. Ook nog even de vingerafdrukken en op naar buro nr6 om het passport met stempels in ontvangst te nemen: we zijn in Cambodja. Wat volgt is volgens het reisboeken een slechte weg met gaten, gravel en veel stof. Ook bij de grens probeerde men ons al te overtuigen dat fietsen eigenlijk geen optie is. Wij gaan dus fietsen. De eerste 10km een prima weg zonder verkeer. Na een ijsthee en wat gebakken bananen volgt een km of 20 een gravel weg, akelig glad zonder kuilen. Af en toe als er een auto langs komt is er even veel stof, maar daar hebben we de mondkapjes voor. Ook het laatste stuk is prima te berijden. Eigenlijk dus een prima traject dat soms wel eentonig is met nauwelijks verkeer. Nog even de Sekong oversteken (zijrivier van de Mekong, waarbij de Rijn maar een sloot is) en we zijn in Stung Treng. Het eerste hotel is vol! Hebben we nog niet meegemaakt. Het tweede is ook vol, met wielrenners en ook het derde. In een guesthouse kunnen we nog terecht. Blijkt dat er een wielerevenement gaande is door verschillende landen en dat juist vandaag de overnachting in deze plaats is.

13 december, Chheab
86 km door een wat eentonig landschap. Wel maken we bijna 500 hoogtemeters. Chheab is een tussenstop met één guesthouse, maar met de diverse gebreken en een weinig inspirerende bemensing. Ook het dorp heeft weinig te bieden. Gelukkig nog een aardig gesprekje met een Cambodjaanse juffrouw. Wel lekker gegeten.

14 december, op naar Preah Vihear
Een ontbijt van rijst, gebakken ei en uitgebakken spek moet voldoende zijn om ons in 57km naar Preah Vihear te brengen. Onderweg het landschap als gisteren alleen is er nu een enorme Chinese fabriek die suikerriet verwerkt, inclusief flats voor het personeel ongetwijfeld Chinees. Ook dus grote suikerrietplantages. Rond het middaguur zijn we bij het hotel, met zwembad. We besluiten het reisprogramma maar weer eens aan te passen. Morgen gaan we naar de Boeddhistische Prasat Preah Vihear tempel, bijna 120km hier vandaan met de taxi.

15 december, Preah Vihear
Met een taxi gaan we naar het 114km verder gelegen tempel. Na het kopen van de entree kaartjes moet je nog vervoer naar het complex kopen: achterop een motor of met een busje (moet je wel eerst medereizigers vinden). Achterop de motor dus, vijf km die vlak begint en steeds stijler en bochtiger wordt. Tot hij nog stapvoets gaat. De Bhoeddhistische Khmer tempel stamt uit de 9e eeuw, ligt dus bovenop een berg en wijst naar het noorden, terwijl oostwaarts normaal is. Via een aantal toegangspoorten kom je uiteindelijk bij de tempel zelf. Je hebt om een mooi uitzicht over Cambodja en Thailand. Vanaf Thailand kun je trouwens niet bij de tempel komen. Regelmatig zijn er hier grensconflicten (de UNESCO heeft aangegeven dat de tempel Cambodjaans is, maar de grond er om heen schijnt Thais te zijn). ’s Middags een poosje in het zwembad.

16 december, naar Srayang
Koffie en verse broodjes als ontbijt, wat een verwennerij. In de vroege ochtenduren leggen we de 57km naar Srayang af. Het guesthouse heeft prima kamers waar alles het doet. Na de gebakken mie met ei gaan we weer eens naar een tempel complex, de Prasat Koh Met. Dit is het kleine broertje van Anchor Wat. Een gravel weg leidt je langs alle tempels (van puinhoop tot redelijke staat) met als laatste de grootste en meest intact zijnde tempel. Zoals bijna overal eerst een aantal toegangspoorten en dan een pyramide, die tot hoog boven de bomen uitsteekt. Aan de schaduwzijde is een trap aangelegd zodat je bovenop de tempel kan komen en een mooi uitzicht hebt. Vanavond voor de verandering gebakken mie met ei. Morgen de laatste 100km naar Siem Reap.

17 december, laatste loodjes naar Siem Reap
98km resten ons nog naar Siem Reap, het eindpunt van onze reis. Na een ontbijt van noodlesoep gaan we op weg. Het begin is nog wat heuvelachtig en zien we ook peperstruiken (zwarte peper en dus geen pepertjes). Hierna dalen we en lijken we aardig op te schieten. Gerda doet nog even een tempelcomplex aan (Ben Metalen, ligt nog in het “oerwoud”). Ik ga niet mee, voel met niet 100%, maar de verse ananas en mango smaken uitstekend. Het tweede deel van de route gaat aanzienlijk trager. We hebben het asfalt verlaten voor een binnendoor weg en de laatste 15 km moeten we over een drukke snelweg. Zonder te zoeken komen we bij het hotel, dat inmiddels zijn naam heeft veranderd. Na het inchecken even lekker het zwembad in. In de avond met de tuktuk naar het centrum om te eten. Het lijkt wel of we weer in de westerse wereld zijn.

18 december, Anchor Wat
Bij het ontbijt laat het hotel toch wat steken vallen. Het buffet is jarig in de keuzes en wat er op de kaart staat hebben ze niet allemaal. Vandaag staat in het teken van het weerzien van het enorme tempelcomplex Anchor Wat. De tickets á $37 zijn snel gekocht in het nieuwe moderne ticketoffice. De eerste tempel, Anchor Wat zelf, doen we als eerste en als laatste nog een keer vanwege het zonlicht. In de tussenliggende tijd bezoeken we nog vele andere tempels en laten we er ook veel links liggen. Zo fietsende komen er toch aardig wat herinneringen boven drijven uit 2007, toen we hier ook waren. Er is veel veranderd. Een aantal tempels zijn en worden gerenoveerd, het barst van de Aziaten en het barst van de wet/drink/souvenir stalletjes. ‘sAvonds de foto’s uit 2007 nog maar eens bekeken. Eten doen we weer in de oude stad.

19 december, de fiets weer ingepakt
We fietsen naar de door AWOL aangeprijsde fietswinkel/fietsreisburo. Eigenlijk pakken ze geen fietsen in omdat het niet het seizoen is. Na een telefoontje blijkt dat er toch een techneut komt kijken of de fietsen in een doos passen. Gaan wij ondertussen maar een overheerlijke cappuccino drinken. Als we een klein uurtje later terug komen is de fiets van Gerda al grotendeels gedemonteerd. Per fiets zijn 2 mannetjes ongeveer een uurtje bezig. Stuur eraf, bagagedrager los, spatborden er af en de dragers voor de voortassen er ook af. Alles wordt getireped met plastic en past tenslotte in een mountainbike doos. ’s Middags nog even zwemmen en daarna naar het national museum. Een laatste red curry en de vakantie zit er op. Morgen vooral wachten.

We zijn weer thuis
20 december, rond het zwembad wachten totdat we worden opgehaald om naar het vliegveld te gaan. Zonder vetragingen landen we weer op Schiphol. Een van de fietsen blijkt nog in Hong Kong te staan maar wordt de volgende dag keurig thuis bezord. Het in elkaar zetten van de fietsen kost nog wel een paar uur.